Inny Meksyk. Opowieści zapatystów
2014 Poznań, Bractwo Trojka
To książka, nad którą pracowałam kilka lat. Zafascynowana autonomią Indian w Chiapas w Meksyku zdecydowałam wydać ich teksty, o których w Polsce było wprawdzie wiadomo, ale niczego większego po polsku nie można było znaleźć. Zbierałam i tłumaczyłam kolejne teksty zapatystów i te o zapatystach. Pomagał mi w tym meksykański socjolog Luis Martínez Andrade.Wreszcie, w grudniu 2014 roku, w dwudziestą rocznicę wybuchu powstania zapatystowskiego, książka została wydana w wydawnictwie Trojka dzięki wsparciu finansowemu klubokawiarni Meskalina.
Po raz pierwszy spotkałam zapatystów w styczniu 1998 roku. Ciężarówka załadowana mężczyznami w kominiarkach, z karabinami i strzelbami, zaparkowana była na jednej z uliczek San Cristóbal de las Casas w Chiapas. Była noc, miasto było puste, po ulicach kręciły się tylko watahy bezdomnych psów. Nasza ówczesna podróż po stanie Chiapas wstrzymywana była ciągle przez patrole żołnierzy, których wszędzie było pełno. Przeszukiwali podróżnych, wyciągali ludzi z autobusów. Nie wiedziałyśmy wtedy, podróżując po Meksyku bez znajomości języka hiszpańskiego, że w ‘94 wybuchło powstanie Indian w Chiapas. Dopiero w kanionie Sumidero dowiedziałyśmy się od turystów, że dwa tygodnie wcześniej dokonano masakry w Acteal. Okazało się że w Chiapas trwa powstanie, że cały stan wypełniony jest armią rządową a guerilleros w kominiarkach to zapatyści. (...)
Ponieważ jest to pierwsza edycja tekstów zapatystowskich w Polsce, staraliśmy się dokonać w miarę różnorodnego wyboru, aby dać ogólny pogląd na temat powstających w Chiapas i o Chiapas publikacji. Są tu fragmenty deklaracji i komunikatów zapatystów, wydawanych w kolejnych latach oporu zapatystowskiego, jest kilkanaście opowiadań Marcosa z różnych lat i zbiorów, są też fragmenty wywiadu dziennikarki Laury Castellanos z Podkomendantem z 2007 roku – jest to ostatni wywiad, jakiego do tej pory udzielił - oraz kilka szkiców krytycznych na temat ruchu zapatystowskiego oraz postaci Marcosa. Mamy świadomość, że jest to zbiór mocno niekompletny i że można dyskutować nad wyborem tekstów, mamy jednak nadzieję, że ta publikacja to tylko pierwszy krok, że pojawią się kolejne i z różnych perspektyw uzupełnią temat.
Środki na książkę zbierane były kolektywnie. Klubokawiarnia Meskalina przekazywała na książkę złotówkę z każdej sprzedanej filiżanki kawy, sprowadzanej od zapatystów z Chiapas; kluboksięgarnia Zemsta organizowała wydarzenia wspierające wydanie książki. Pojawili się również prywatni darczyńcy. Wszystkim serdecznie dziękuję za pomoc w powstaniu tej książki.
fragment wstępu
Barbara Prądzyńska
Poznań, maj 2014
